بررسی امکان انتساب مسئولیت جزایی امر آمر همراه با علم بر انتفای شرط در قانون مجازات اسلامی ایران
کد مقاله : 1106-CLICL
نویسندگان:
علیرضا کاظمی *1، پیمان حسنی2
1دانش پژوه فقه و اصول حوزه علمیه تهران
2ارشد حقوق ،دانشکده حقوق و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام
چکیده مقاله:
آمربا امرخودازمامور بعثِ انجام دادن کامل اجزا وشرایط ماموربه را دارد.اگرآمرامرکندبه ماموربه ایی باتام واجزاوشرایط و بداندکه درمرحله عمل ،مامورشرایط و یا شرطی از آن(ماموربه) را ترک میکند،مسئولیت آن جزء ترک شده بنابر نظریه حکمت صدور(امر و آمر قانونی)از سوی آمر نه قابل انتساب بر آمر است و نه مامور زیرا از مصادیق اوامر انشائی است که طلب درآن محقق شده اما مرحله فعلیت آن تحقق نیافته است زیرا آمر در صدد انبعاث فعلیت و امتثال آن از سوی مامور نیست، وهمین امر موجب ارتفاع مسئولیت و عدم وقوع جرم شده است. که موجب ارتفاع مسئولیت کیفری است زیرا مسئولیت کیفری محصول انتساب است یعنی در فرض ثبوت جرم باید بتوان مسئولیت آن را نیز بر مجرم منتسب کرد. اما بنابر نظریه لغویت صدور(امرغیرقانونی)از سوی آمراولا مسئولیت (کیفری) جزء ترک شده بسبب صدوری لغو(غیر قانونی) منتسب برآمراست و بسبب امتثال امرغیرقانونی درفرض علم مامور،مسئولیت قابل انتساب بر مامور نیز میباشد.و درفرض جهل مامور،مواردی که جهل رافع مسئولیت و از عوامل موجه جرم تلقی نمیشود مسئولیت قابلیت انتساب بر مامور را نیز داراست.دراین نوشتار با روش توصیفی تحلیلی براساس آراء و نظریات مطروحه و مرتبط فقهی و حقوقی به واکاوی حالات آمر و مامور در مسئله و اثبات مسئولیت کیفری و یا مدنی برای آمر و مامور در فرائض بیان شده،بررسی شده است.
کلیدواژه ها:
مسئولیت کیفری،امکان انتساب جرم،آمرقانونی،امرقانونی،عوامل موجه جرم
وضعیت : مقاله پذیرفته شده است
جایگاه مسؤلیت مدنی درحقوق کیفری ایران (با تاکید بر قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲)